Bağımlılık nedir?
Bağımlılık bir maddenin belirgin bir etkiyi elde etmek için alınması sürecinde ortaya çıkan bedensel, ruhsal ya da sosyal sorunlara rağmen madde alımının devam etmesi, bırakma isteğine rağmen bırakılamaması, aynı etkiyi elde edebilmek için giderek alınan madde miktarının artırılması ve maddeyi alma isteğinin durdurulamaması durumudur.
Madde kullanıcısının beyninde yapısal ve nörokimyasal değişikliklere bağlı olarak “istemli”madde kullanma davranışının “zorlantılı” madde kullanımına dönüşmesi biçiminde sonuçlanan bir beyin hastalığıdır.
Bağımlılık nasıl ortaya çıkar?
Bağımlılığın gelişmesinde çevresel, biyolojik ve psikolojik etmenler rol oynamaktadır. Bağımlılık aniden ortaya çıkmamaktadır. Kişi bağımlı olmadan önce merak, kolay erişim gibi nedenlerle deneme amaçlı kullanır. Deneme amaçlı kullanım sosyal kullanım gibi evrelerden geçer. Bir süre sonra riskli kullanım ve bağımlılık kaçınılmaz olur. Bu nedenle bağımlılık öncesi evrelerin bilinmesi bize erken müdahale şansı sunar.
Kokain kullanım bozukluğu
Merkezi sinir sistemi etkilerinden dolayı uyanıklık, neşe hali, oluşturur. Açlık hissi, uyku gereksiniminde azalma sağlar. Cinsel performans üzerinde olumlu etkileri nedeni ile de kötüye kullanılır. En sık kullanım yolu “line” denilen düz bir zeminde ince bir sıra haline getirilerek ince bir boru ile burna çekilmesidir. Sigaraya sarılarak ya da eritilerek damardan kullanımı da mevcuttur. Kokainin serbest baz formuna “crack” ya da “taş” denir. Bir iki kullanım dahi ciddi arama davranışlarına yol açacak düzeyde bağımlılığa neden olabilir.
Zehirlenme durumlarındaki bulgular ajitasyon, huzursuzluk, yargılama bozukluğu, saldırganlık, dürtüsellik, tehlikeli cinsel davranıştır. Kalp hızında artış, tansiyon yükselmesi gibi belirtiler de izlenebilir. Damar yolu ile kullanımı ciddi damar bozuklukları, enfeksiyonları ve pıhtı birikimi, bu pıhtıdan kopma ve beyin ya da akciğer damarlarını tıkamaya bağlı ani ölümlere neden olabilir.
Tedavi Yöntemleri
Tedavisi yatarak veya ayaktan olacak şekilde arındırma tedavisinin ardından sürdürüm tedavisi şeklindendir. Arındırma tedavisinin ardından hastalarımız tarafından “aşı” veya ”iğne” olarak bilinen 3 ay süreyle etkili olan bir tedavi en az 1 yıl süreyle uygulanmaktadır. Nihai hedef yaşam tarzı değişikliği olmalıdır.
Alkol kullanım bozukluğu
Alkol için belirtilen riskli içme ölçüsü; Erkeklerde haftada 14 birim ya da tek seferde 4 birimden fazla, Kadınlarda haftada 7 birim ya da tek seferde 3 birimden fazla tüketilmesidir. Yoksunluğunda; terleme, titreme, huzursuzluk gibi fiziksel belirtiler izlenirken, deliryum denilen algı ve bellek bozuklukları ile yoksunluğa bağlı nöbetler yaşamsal olabilmektedir ve hızla tıbbi müdahale gerektirir.
Tedavi Yöntemleri
Alkol bırakıldığında yoksunluk belirtileri ortaya çıkar. Bu belirtiler zaman zaman ölümcül olabilmektedir, tedavi edilmezse hastanın tedavi motivasyonu ve tedavi başarısı düşmektedir. Tedavide öncelikle arındırma tedavisi dediğimiz süreçte, yoksunluk belirtilerinin giderilmesi hedeflenir.
Yatarak veya ayaktan olacak şekilde arındırma tedavisinin ardından sürdürüm tedavisine geçilir. Hastalarımız tarafından “aşı” veya ”iğne” olarak bilinen 3 ay süreyle etkili olan bir tedavi en az bir yıl süreyle uygulanmaktadır. Nihai hedef yaşam tarzı değişikliği olmalıdır.
Metamfetamin kullanım bozukluğu
Performans artırma amaçlı kullanılırlar. Etkileri neşelilik hali, özgüven artışı, kendini iyi hissetmedir. Enerji artışı ve iştah azalması yaparlar. Uzun süreli kullanım ise uykusuzluk, huzursuzluk, şüphecilik ve düşmanca tutumlar ve konfüzyon yapar.
Tedavi Yöntemleri
Günümüzde kullanımı giderek artan bir maddedir. Hızlı şekilde bağımlılık yapabilir. Tedavisi yatarak veya ayaktan olacak şekilde arındırma tedavisinin ardından sürdürüm tedavisi şeklindendir. Arındırma tedavisinin ardından hastalarımız tarafından “aşı” veya ”iğne” olarak bilinen 3 ay süreyle etkili olan bir tedavi en az bir yıl süreyle uygulanmaktadır. Nihai hedef bütün bağımlılıklarda olduğu gibi yaşam tarzı değişikliği olmalıdır.
Eroin kullanım bozukluğu
Bağımlılık potansiyeli oldukça yüksek olan bu madde tek kullanımda dahi bağımlılığa neden olabilmektedir. Ağızdan, burundan ya da damar yolu ile kullanımı olabilir. Damar yolu ile kullanımı kan yolu ile geçen hastalıklar için risk oluştururken, ciddi alerjik reaksiyonlara, damar yolu ile enfektif hastalıklara, buna bağlı kalp ve eklerine ilişkin enfeksiyonlara yol açabilmektedir.
Yoksunluğu oldukça ağırdır. Ağır kas krampları, kemik ağrıları, yoğun ishal hali, karın ağrısı, göz yaşında ve burun akıntısında artış, kaz derisi görünümü, esneme, ateş, vücutta ısı değişiklikleri, kalp hızında artış gibi ciddi belirtiler izlenebilir.
Tedavi Yöntemleri
Yoksunluk belirtileri ağır olduğu için genelde yatarak tedavi tercih edilmektedir. Akabinde dünyada ve ülkemizde olan içme isteğini azaltan ve eroin kullanılması durumunda etki etmesini engelleyen cilt altına uygulanan implant, pellet veya “çip” diye adlandırılan ilaçlar, kas içine enjeksiyon şeklinde uygulanan iğne ve ağızdan alınan haplar şeklinde sınıflandırılabilir. Nihai hedef yaşam tarzı değişikliğidir.
Arındırma(detoksifikasyon) tedavisi
Alkol veya madde bırakıldığında yoksunluk belirtileri ortaya çıkar. Bu belirtiler tedavi edilmezse motivasyon ve tedavi başarısı düşmektedir. Arındırma tedavisinde hedef yoksunluk belirtileridir.
İmplant tedavisi
Deri altına yerleştirilen bir ilaçla yapılan tedavidir. Hastalarımız tarafından “çip” olarak bilinen, yavaş salınımlıve yaklaşık 3 ay etkili olduğu bilinen uygulamadır.En az 1 yıl tedaviye devam edilmelidir.
Depo iğne tedavisi
Hastalarımız tarafından “aşı” veya ”iğne” olarak bilinen, kokain kullanım bozukluğu, alkol kullanım bozukluğu tedavisinde kullanılan farklı ilaçlardan oluşan 3 ay süreyle etkili olan bir uygulamadır.
''Bağımlılık tedavisinde en önemli unsurlardan biri yaşam tarzı değişikliği ve bu değişimi sürdürmektir''